[Squat!net]

Als kraker in Amsterdam is het pijnlijk terugkijken op het afgelopen jaar. 2019 deelde harde klappen uit aan een beweging die niet veel meer leek te kunnen doen dan incasseren. De stad heeft haar grootste kraakpanden verloren en ondanks vele kraakacties zijn er nauwelijks nieuwe panden die het tot het eind van het jaar hebben gered. Verder probeerden politici op nationaal niveau een wet door te voeren om krakers nog verder te criminaliseren, berichtte de media keer op keer over hoe arme pandeigenaren steeds weer gedupeerd worden door deze groeperingen, en als klap op de vuurpijl sluit de burgemeester het jaar af met het bericht over een nieuw kraakbeleid dat is ontworpen om de hele boel keihard aan te gaan pakken.
Van begin tot eind lijkt er niet veel meer te zeggen dan dat 2019 een behoorlijk troosteloos jaar was en het moeilijk zal zijn een hoopvol beeld te schetsen voor kraken in Amsterdam in 2020.

We kijken terug op een jaar waarin we vooral veel verloren hebben.

ADM

Beginnend met de ontruiming van het ADM. Langverwacht maar zeker niet minder pijnlijk. 21 jaar wonen, leven, werken, en feesten onder het vaandel van vrijheid, waarin ook werd geaspireerd een voorbeeld te zijn voor de rest van de stad en wereld. Een plek waar iedereen zich welkom kon voelen (uitzonderingen in uniform daargelaten), geld geen macht mocht hebben (dat ene best wel dure jaarlijkse festival daargelaten), creativiteit de vrije loop had en mensen met elkaar een prachtige mini-wereld hebben gebouwd in een verder behoorlijk lelijk deel van de stad.
Na jaren vol rechtszaken, politiek geneuzel en onderhandelingen met de gemeente en andere relevante partijen is het doek op 7 januari hardhandig gevallen. Hierbij werd zelfs het vonnis van de VN, dat stelde dat de ontruiming tegen internationale verdragen voor mensenrechten in zou gaan, totaal aan de laars gelapt. ADM-bewoners moesten na een ontruiming met wat klein symbolisch verzet tegen een leger aan politie, bijgestaan door agressieve handhavers en gewelddadige (door Chidda ingehuurde) beveiligers, afdruipen naar een plek die de slibvelden heet, en die deze naam eer aandoet.
Het ADM kwam in handen van Chidda BV, de erfgenamen van B. Lüske, (voormalig eigenaar van het ADM) van wie connecties met het criminele circuit alom bekend zijn, tot deze connecties hem in 2003 fataal werden toen hij werd geliquideerd. Een centrale rol in de deal tussen de gemeente en Lüske werd vervuld door ene Ton Hooijmaijers, toenmalig VVD’er en ondertussen veroordeeld voor corruptie. Ook meneer P. Koole, eigenaar van Koole BV, die als huurder gebruik zou gaan maken van het terrein, is deze zomer opgepakt in Italië omdat hij gezocht werd door Interpol.

Een fraai gezelschap. Dit zijn de partijen waar de gemeente mee in zee wilt gaan?

Bajesdorp

Ook het Bajesdorp moest het dit jaar ontgelden. Net als het ADM werd hier gewoond en geleefd maar ook veel gezongen en georganiseerd en was het een plek van onschatbare waarde voor de scene, in de stad en ver daarbuiten. Maar net als ADM moest ook deze plek wijken voor het grote geld. Na jaren van intensieve onderhandelingen met de gemeente en eigenaren over legalisatie, liggen er nu plannen voor “Bajesdorp 2020”, een broedplaats die naast het ondertussen voormalige Bajesdorp gebouwd zal worden.

Oktober 2019 – Sloopwerkzaamheden in Bajesdorp

ME

De Mobiele Eenheid, een collectief dat in oktober 2018 op het Gedempt Hamerkanaal in noord een pand kraakte met als doel Amsterdam weer een plek te bieden zoals daar vroeger zo veel van waren, een sociaal centrum waar gewoond wordt. Een plek die de toegevoegde waarde van de kraakscene zou laten zien aan de rest van de stad en mensen samen zou brengen in een gedeelde sociale strijd, maar waar uiteindelijk niet veel meer werd gedeeld dan een aantal leuke feestjes, voordat aan het begin van dit jaar de ontruiming al was ingepland.
In een deel van het pand zijn laat in het jaar wat werkzaamheden gestart maar de grote loods, waar vorig jaar nog aan een kraakbar werd gehangen, ziet eruit alsof het er nog steeds zal ruiken naar dood bier. Het door de eigenaar, Uri Ben Yakir, beloofde luxe hotel laat op zich wachten, evenals de nieuwe locatie die de Mobiele Eenheid vorig jaar nog dacht te realiseren. Ondanks het voornemen om na ontruiming uit dit pand een nieuwe plek te zoeken om de activiteiten en/of strijd voort te zetten is dit in de rest van 2019 nog niet gebeurt en blijkt “de eerste uitvalsbasis van de mobiele eenheid” vooralsnog de laatste.

Burgemeester Halsema laat duidelijk zien wat ze daadwerkelijk bedoelde met het “beschermen van de rafelranden die deze stad zo mooi maken”. Schimmige onderwereldfiguren krijgen vrij spel zolang er genoeg geld bij komt kijken, terwijl er een scherpe schaar door onze underground gaat en de ronddwarrelende snippers zo snel mogelijk moeten worden opgeruimd.

Maart 2019 – “Ontruimd voor leegstand”, de voormalige Mobiele Eenheid kraakpand, Spijkerkade.

De Lutkemeerpolder

Misschien nog wel kenmerkender voor de manier waarop dit gemeentebestuur deze stad vorm wil geven is het verhaal van de Lutkemeerpolder. Geen kraakpand maar vooral een goed voorbeeld voor een ieder die nog geloofde dat een ‘groenlinks’ bestuur een andere stad had kunnen betekenen.

Ondanks het feit dat dit natuurgebied het laatste stukje stad is waar de grond nog echt geschikt is voor tuinbouw, moet het hier volgens de gemeente volgebouwd worden met industrie. Zo dreigt Zorgboerderij De Boterbloem na een eeuw van bestaan ook haar laatste jaar te hebben gehad. De enige plek in Amsterdam waar op deze schaal duurzaam biologisch/ecologisch voedsel werd verbouwd en lokaal gedistribueerd, had een voorbeeld kunnen zijn voor hoe klimaatverandering überhaupt nooit zo ver had hoeven komen, maar moet wijken voor een distributiecentrum waar van over de hele wereld de meest onzinnige producten heen worden verscheept om daar tijdelijk te worden opgeslagen…
Ook hier wordt Ton Hooijmaijers weer genoemd als betrokken speler die zichzelf en andere partijen enorm wist te verrijken door de deal tussen gemeente en investeerders te realiseren. Weer laat de gemeente zien dat bewezen corruptie geen reden mag zijn om geen geld te kunnen maken en in de jacht op winst groen volledig links zal laten liggen, ongeacht op wie je hebt gestemd.

September 2019 – Ontruiming Lutkemeerpolder

Veel weg, weinig terug

Niet alleen de gekraakte sociale centra moesten het ontgelden. Door de hele stad zijn er harde verliezen gevallen en lijken er maar weinig kraakpanden over te blijven. Vlak achter elkaar werden onder meer de Strekkerweg, de Meeuwenlaan en de Sophialaan ontruimd, drie grote panden waar ontzettend veel leuke dingen gebeurden en die voor veel krakers een plek boden in de paar jaar dat ze bestonden (maar waar mensen toch nooit een betere naam voor hebben kunnen verzinnen).
Los van deze drie voorbeelden zijn er helaas veel meer gekraakte woningen die dit jaar hun deuren hebben moeten sluiten, en van de panden die in dit jaar zijn gekraakt is het aantal dat niet ondertussen al is ontruimd op één hand te tellen, en dan heb je niet eens al je vingers nodig. Met veel van de ontruimde panden gebeurde sinds het vertrek van de krakers vooral niks, soms wat sloopwerkzaamheden, soms een bordje met “hier bouw ik” of “hier komt zus en zo”, maar vooral veel te vaak een anti-kraakposter op het raam met een onzichtbare maar zeer voelbare middelvinger elke keer als je langs je ouwe huisje loopt.

Keer op keer gaan gemeenteambtenaren en/of rechters mee met de kromme, vaak leugenachtige redeneringen van pandeigenaren, die met valse beloftes over vage plannen wel een spoedeisend belang voor ontruiming voor elkaar krijgen, maar verder totaal niet meer op hun verantwoordelijkheden worden aangesproken en gemaakte beloftes blijkbaar niet na hoeven te komen. Leegstand en verkrotting hebben voor deze gemeente blijkbaar de voorkeur boven gebruik door bewoning door mensen die bereid zijn zelf de handen uit de mouwen steken om deze steeds lelijker wordende stad een beetje mooier te maken.

Augustus 2019, van ‘t Hofflaan 16 gekraakt in Frankendael

Kadoelen

Soms gaat dit zelfs zo ver dat eigenaren blijkbaar het recht in eigen handen mogen nemen om een pand ontruimd te krijgen. Het in januari gekraakte voormalige café aan de Landsmeerderdijk werd, na slechts enkele weken bewoond te zijn, onder toeziend oog van de politie ontruimd door een eigenaar die met een graafmachine het dakkapel van het dak ramde, terwijl de krakers nauwelijks op tijd buiten stonden.
Het pand stond al flink wat jaren leeg nadat, door jaren van verval door slecht onderhoud, de toenmalige exploitant werd gesommeerd zijn café te sluiten. Hierna werd het gekocht door de beruchte pandjesbaas F.F. Prud’homme de Lodder, die hier luxe woningen wilde bouwen maar geen vergunningen kreeg, daar het pand een officieel monument is en dus niet gesloopt mag worden. Tot opluchting van veel mensen in de buurt, die de kraak voluit steunden en graag hadden gezien dat krakers de kans hadden gekregen om deze historische plek, die al vier eeuwen lang een horecabestemming vervuld heeft, nieuw leven in te blazen.
Maar het mocht niet baten, de gemeente had besloten te ontruimen op grond van een onveilige leefsituatie en de eigenaar besloot dat zelf direct kracht bij te zetten door met een graafmachine de boel daadwerkelijk half te doen instorten terwijl de politie zwijgzaam, maar blijkbaar instemmend, toekeek. Sloopvergunningen kreeg hij niet maar dit is kennelijk geen probleem. In plaats van dat de groep krakers hier de tijd kregen dit historische monument van verder verval te redden, staat er nu een steeds verder wegrottend, kapot gebouw met hekken eromheen die je waarschuwen voor instortingsgevaar en een kapotgescheurd blauw zeil waar begin van het jaar nog een dakkapel zat.

Februari 2020 – Voormalige Café Kadoelen, Landsmeerderdijk in Amsterdam Noord

Amstel

Een vergelijkbaar verhaal op de Amstel 45, een (ooit prachtig) grachtenpand aan de Blauwbrug, vlakbij het Waterlooplein. Gekraakt in september, na jaren van leegstand en verval. De eigenaar, de heer J.C.M. Veldhuijzen, staat met 512 gebouwen op zijn naam bekend als de grootste huisjesmelker van Amsterdam. Veldhuijzen ligt al jaren in de clinch met de gemeente over wat hij met dit pand wilt doen. Hij krijgt niet de gewenste vergunningen en heeft zelfs een officiële bouwstop opgelegd gekregen nadat hij, zonder toestemming, bepaalde werkzaamheden door heeft gezet, waarbij flinke schade aan het gebouw is ontstaan. De rechtszaak hierover tussen Veldhuijzen en de gemeente loopt nog steeds ten tijde van de kraak. Desondanks besluit de rechter dat ontruiming gerechtvaardigd is, omdat de eigenaar claimt werkzaamheden te willen verrichten die, gezien zijn situatie (lees: bouwstop!!) op geen enkele manier als spoedeisend gedefinieerd kunnen worden. Wederom wordt hier op een belachelijk pijnlijke wijze aangetoond hoe vastgoedcriminelen onaanraakbaar zijn in een rechtstaat die slechts het grote geld lijkt te verdedigen.

September 2019 – Amstel 45 gekraakt

Enz…

Zo zijn de voorbeelden waarin eigenaren ongestraft hun panden kunnen verwaarlozen talloos en lijkt de belofte (of het beleid) om niet te ontruimen voor leegstand steeds meer een vergeten of naïef concept.
De bakkerij op het Buikslotermeerplein, die deze zomer na jarenlang leeg te hebben gestaan werd gekraakt, wordt tegenwoordig beheerd door een aantal fietsen maar verder lijkt daar niks noemenswaardigs mee gedaan te worden. Waar een gigantische DHL-loods stond op de Hornweg, in mei gekraakt en ruim zes weken bewoond, staat nu, op een leeg terrein met een hek eromheen, een bord met een loze belofte iets groots en moois te bouwen (in 2018!). De voor de zoveelste keer gekraakte voormalige Pizzeria aan de Statenjachtstraat werd ontruimd omdat de eigenaar er dringend asbestsanering uit moest voeren maar na alweer maanden van leegstand staan hier nu slechts hekken om een leeg gebouw met wederom een loze belofte over werkzaamheden die vooralsnog op zich laten wachten. De in dit voorjaar gekraakte panden op de Jan Hanzenstraat werden na enkele maanden ontruimd voor plannen die nooit zijn uitgevoerd, en ook met de kerk op Nieuwedammerdijk die aan het begin van dit jaar kort gekraakt was gebeurt vooralsnog nagenoeg niks.
De lijst gaat verder maar als laatste voorbeeld moet de voormalige discotheek op het Buikslotermeerplein worden genoemd.

September 2020 – voormalige Pizzeria aan de Statenjachtstraat, Amsterdam Noord

De Disco

Dit gebouw op het Buikslotermeerplein was al eerder gekraakt door We Are Here in 2018. Eind van de zomer werd dit gebouw opnieuw in gebruik genomen als onderdeel van een landelijke protestactie tegen een wetsvoorstel dat ontworpen was om het kraakverbod strenger te handhaven.
De discotheek, die al vele jaren niet meer in gebruik is, is in bezit van de gemeente, die het al die tijd volledig heeft laten verkrotten. Met de komst van de Noord/Zuid-lijn eerder dit jaar, zal de waarde van dit object enorm stijgen, net als vastgoed in de rest van deze buurt en veel andere wijken in Amsterdam Noord. Het Buikslotermeerplein ligt aan de eindhalte van de nieuwe metrolijn en zal de komende jaren een nieuw centrum van veryupping en gentrificatie worden. Vooralsnog lijken de plannen voor herbouw en modernisering van het winkelcentrum steeds vooruit te worden geschoven en gebeurt er met de discotheek nog steeds helemaal niks. Toen het door We Are Here gekraakt werd, moesten zij eruit omdat de gemeente beweerde dat er sprake zou zijn van actief gebruik door een meubelrestaurateur. Na deze ontruiming bleef elk teken van leven afwezig (afgezien van dikke lagen snelgroeiende, kleurrijke schimmel) en met de herkraak deze zomer bleek binnen ook geen enkel zichtbaar bewijs van gebruik of werkzaamheden. De gemeente is hier keihard betrapt op haar leugen maar besluit ook nu strafrechtelijk te ontruimen op dezelfde gronden. Waar ooit werd gedanst (op waarschijnlijk verschrikkelijk slechte muziek) moet het nu stil blijven tot ook hier het geluid van bulldozers en sloopmachines het protest van woonstrijdactivisten volledig moet verstommen.

15 september 2019, Landelijk actiedag tegen het kraakverbood
, Buikslotermeerplein 7 herkraakt

Nieuwe wet (of geen wet?)

Aan het begin van de zomer werd krakend Nederland opgeschrikt door bericht over een wetsvoorstel van de heren Koerhuis en van Toorenburg van het VVD en CDA. Met hun “Wet: Handhaving Kraakverbod” proberen zij krakers het signaal te geven dat hun tijdperk van ‘onbestrafte criminaliteit’ nu voorgoed voorbij moet zijn. Door het wijzigen van juridische procedures zou een Rechter Commissaris op aanvraag van de officier van justitie binnen drie dagen bevel kunnen geven tot ontruiming, zonder hierbij het verhaal van de krakers in kwestie mee te hoeven nemen in deze beslissing. Dit zou volledig voorbijgaan aan het recht op huisvrede waar in 2010 zo hard voor gestreden is. Net als toen kwamen krakers uit het hele land bij elkaar om gezamenlijk een tegengeluid te geven en waren er op 15 september in meerdere steden protestacties. Ook in de rest van het jaar liet men zich niet intimideren en werd er op verschillende plekken (met wisselend succes) nog steeds gewoon gekraakt.

Winter 2019, Asterweg 15C herkraakt voor een korte periode

Aan het eind van het jaar is de wet nog steeds niet ingevoerd en lijkt het voorstel te zijn gestrand, maar dit wetsvoorstel was niet de eerste poging van deze heren om krakers harder aan te pakken. Eerder dienden zij al moties en meerdere vragen in bij de Kamer over het fenomeen kraken. In hun motivatie voor deze nieuwe wet schrijven zij over arme gedupeerde vastgoedeigenaren die geleden financiële schade steeds niet kunnen verhalen op veelplegende criminele krakers die anoniem van pand naar pand hoppen en een spoor van vernieling achterlaten. Het beeld dat zij willen scheppen is belachelijk op zichzelf, maar al helemaal bijdehand is dat de voorbeelden die zij noemen juist groepen zijn die veelal positief werden ontvangen en omschreven door buren en media. Bovenal opvallend echter, is de enorme aandacht die zij richten op de We Are Here groep.

We Are Here

De groep uitgeprocedeerde asielzoekers, die onder de naam We Are Here ondertussen al bijna acht jaar actief gebouwen kraakt om onderdak te bieden aan mensen in de meest kwetsbare situaties, heeft het afgelopen jaar regelmatig onder vuur gelegen vanuit verschillende hoeken. Meerdere gebouwen waar deze mensen zaten werden belaagd door extreem rechtse groeperingen die demonstreerden tegen het feit dat deze groep mensen überhaupt bestaat. Regelmatig werden ramen en muren van panden beklad met racistische teksten en nare bedreigingen. Er werden zelfs demonstraties georganiseerd waar neo-nazistische huisvrouwen met hun buren, broertjes en neefjes (of hoe ze elkaar dan ook kennen), met spandoek en Nederlandse vlag in de hand en onder veilig toezicht van de politie, een paar uur slimme leuzen als “Ghana Afrika terug!” of “illegaal is crimineel!” konden roepen, voordat ze onder politiebegeleiding weer de trein of bus terugpakten naar welk dorp ze dan ook vandaan kwamen voor dit gezellige groepsuitje.
De media heeft door veelal negatieve berichtgeving, waarin de door We Are Here gekraakte plekken vaak met adres en al werden genoemd, een grote rol gespeeld in deze toenemende uitingen van haat. Een bekend voorval speelde zich af bij een gekraakt pand in het Westelijk Havengebied. Toen de eigenaar daar met cameraploeg en al het gebouw bestormde, had deze groep ‘illegale’ krakers het lef om hun huisvrede te beschermen en deze man de toegang tot zijn pand te weigeren. De media sprak schande, het ‘sociale’ internet schreeuwde mee en bepaalde politici konden dan natuurlijk al helemaal niet stil blijven.
Al snel vertelde burgemeester Halsema in een interview op AT5 dat zij het kraakbeleid scherp onder de loep zou nemen om te kijken wat zij kan doen om deze wantoestanden sneller aan te pakken en benoemt hierbij zelfs het voornemen om de vreemdelingenpolitie in te zetten. Aan het eind van het jaar bericht ze over een nieuw beleid dat deze belofte waar moet maken.

Ondertussen is de laatste “verovering” van de We Are Here groep een totaal vervallen parkeer- garage in ZuidOost. Meer dan een dak biedt deze plek letterlijk niet, er zijn geen muren, geen water of elektra en mensen slapen er in tentjes. Dit is het gevaar waar extreem rechts voor waarschuwt en waar deze burgemeester bang voor lijkt. Dit zijn zogenaamd de parasitaire veelplegende criminelen die zichzelf constant luxes verschaffen waar zij geen enkel recht op horen te hebben?!
Waar burgemeester Halsema 2019 afsluit door schaamteloos te laten zien waar zij voor staat en waar ze heen wil met de stad, laat een andere groep mensen in de eerste week van 2020 een ander geluid horen. Er wordt een klusdag georganiseerd in de We Are Here garage waar met behulp van ervaren krakers en sympathisanten muren en kamers worden gebouwd en binnen korte tijd een flink deel van het gebouw een heel stuk leefbaarder en aangenamer wordt gemaakt.

Maart 2019 – Garage Kempering op de Karspeldreef, Bijlmer, het voormalige Vluchtgarage, gekraakt door We Are Here in december 2013.

De Brief van Halsema

In een brief aan de gemeenteraad van eind december bericht de burgemeester van Amsterdam over gemaakte beleidswijzigingen ter “verbetering van de aanpak van het kraakverbod”.
Net als Koerhuis en Van Toorenburg eerder dit jaar, schrijft zij een groot deel van haar tekst over hoe de We Are Here groep, en met name het incident in het Westelijk Havengebied, de driehoek (burgemeester, officier van justitie en hoofd van politie) heeft geïnspireerd tot verandering van het kraakbeleid. In navolging van haar rechtse collega’s betoogt ze hoe onrechtvaardig het is dat krakers veelal anoniem wegkomen en slim van het rechtssysteem misbruik zouden maken door procedures te starten met als doel een ontruiming slechts te vertragen.
Om deze wantoestanden een halt toe te roepen zal het beleid op drie punten worden gewijzigd:
• “investeren in informatiepositie”: Om een beter beeld te krijgen op recidiverende krakers, zal een ontruiming niet meer altijd worden aangekondigd. Zo krijgen de krakers geen kans om zich uit de voeten te maken voordat een ontruiming plaatsvind en heeft de politie de mogelijkheid om de krakers te arresteren en zo hun identiteit vast te stellen.
• “rechtsgang”: De rechtbank zal een kort geding binnen 2 tot 3 weken inplannen, in plaats van 6 tot 8 weken. Verder doet de rechtbank indien mogelijk direct uitspraak en zal bij negatief vonnis ook direct de datum van ontruiming bepalen.
• “optreden in geval van heterdaad”: in plaats van eerst de feitelijke situatie uit te zoeken, zoals dat voorheen gebruikelijk was, zal nu bij heterdaad direct opgetreden worden door de politie om te voorkomen dat er huisvrede wordt gevestigd. Indien het risico op escalatie te groot is zal er eerst overleg binnen de driehoek plaats moeten vinden.

Februari 2019 – Gekraakte Augustinuskerk op Nieuwendammerdijk 227

Dus wat verandert er dan echt?

Een ontruiming zonder officiële aankondiging mag alleen in het uitzonderlijke geval van een spoedontruiming. Een andere concrete andere maatregel om krakers beter in beeld te krijgen dan hier omschreven wordt niet genoemd.
Een kort geding werd wel vaker eerder dan tussen 6 en 8 weken ingepland, als de datum van ontruiming hier dus bij vonnis direct wordt aangekondigd, lijkt dit de eerste beleidswijziging enigszins te ontkrachten. Dat kraken een grotere prioriteit wordt op de agenda van de rechtbank is eigenlijk schandalig als je kijkt naar hoe vol die agenda waarschijnlijk zal staan met zaken van daadwerkelijke urgentie.
Wat het derde punt betreft, als het goed is was het altijd een belangrijk onderdeel van een succesvolle actie dat je als kraker al huisvrede gevestigd hebt en je niet door de politie laat betrappen tijdens het openbreken van een pand. Er wordt niet gesproken over een gewijzigde definitie van hoe en wanneer er sprake is van heterdaad, dus zoveel verandert hier niet.
Wel sluit Halsema af met een bevestiging van het standpunt dat er nog steeds niet ontruimd moet worden voor leegstand.
Zo lijkt deze brief voor een deel gebakken lucht om rechtse vriendjes te maken, boze pandbezitters en angstverspreidende media te kalmeren en vooral een beeld van zichzelf neer te zetten als burgemeester die van aanpakken weet en zeker niet die linkse tut is die men voor ogen had.
Over het inzetten van de vreemdelingenpolitie in haar strijd tegen We Are Here, wordt in de brief niets gezegd. In een spoeddebat, aangevraagd door GroenLinks raadsleden die opheldering over de kwestie wilden hebben, antwoord Halsema onheilspellend dat “illegalen die geen strafbare feiten plegen ook niks te vrezen hebben.”
Oftewel: illegalen die blijven kraken hebben dat wel…?

Dus…

We krijgen te maken met een verharding in het beleid en al zijn de risico’s die hierbij komen kijken tot nog toe onbekend, deze risico’s gaan we hoe dan ook moeten delen daar ze op ons allemaal van toepassing zullen zijn. De groeiend negatieve aandacht in de media en de politiek, die al jaren merkbaar is, kan alleen worden bevochten door hier een collectief tegengeluid op te geven. Zo kan ook de groeiende demotivatie en moedeloosheid die onder krakers steeds meer voelbaar lijkt, alleen worden bestreden door elkaar te tonen dat we er nog zijn en met elkaar in actie te komen om onze versie van een leefbare stad te verdedigen. Alhoewel het aantal krakers in de stad fors is afgenomen, groeit het aantal mensen dat te maken heeft of gaat hebben met gevolgen of aspecten van deze woonstrijd. Met een groeiend aantal daklozen en een krimpend aantal betaalbare woningen in de stad wordt de urgentie voor radicale autonome oplossingen steeds relevanter.
En gelukkig hebben meer mensen dat door…

Niet te koop

Deze actiegroep strijd sinds 2016 tegen de uitverkoop van sociale huurwoningen in de stad. Onder de naam Niet te Koop heeft een groot aantal huurders, activisten, studenten en sympathisanten zich verenigd met huurdersverenigingen en bestaande groepen als Recht op Stad, Bond Precaire Woonvormen en Fair City. Onder andere door het kraken/bezetten van panden protesteren zij om woningbouwcoörporaties en politici op hun verantwoordelijkheden te wijzen om in betaalbare leefruimte te blijven voorzien in een steeds duurder wordend Amsterdam.

Sloterweg

Drie schattige kleine huisjes op de Sloterweg 711-713 werden eind oktober gekraakt. De gemeente wilde deze voormalige arbeiderswoningen slopen om hier zelfbouwkavels aan te bieden zodat er rijke mensen in dure villa’s kunnen komen te wonen. Voor veel buurtbewoners en andere bewonderaars van mooie dingen zijn deze kleine gebouwen van grote historische waarde, daar zij de laatst overgebleven huisjes van dit soort zijn die typerend waren voor het ooit zo idyllische straatbeeld in deze buurt,
De kraak van deze huisjes heeft de strijd voor behoud ervan flink doen oplaaien, al heeft deze groep er niet lang kunnen wonen. Een ontruiming volgde binnen weken na de kraak maar buurtbewoners en andere sympathisanten zijn met elkaar verder in verzet gegaan tegen de plannen van de gemeente en zo kan deze aangekondigde erframp wellicht alsnog worden voorkomen.

In een optimistische bui valt er zo hier en daar toch zeker nog wat positiefs te zien als we terugkijken op het afgelopen jaar. Ontruimingen hebben er altijd bij gehoord en vertrouwen in een rechtvaardig juridisch systeem hebben de meeste mensen in deze kringen als het goed is nooit echt gehad. Toch bracht 2019 ook een overwinning met zich mee die zowel enorm zeldzaam maar daarmee juist ook enorm relevant is voor de kraakbeweging.

Oktober 2019, Sloterweg 711-713 gekraakt voor een korte periode

Het Klokhuis

Geen grap… Op 1 april 2019 heeft een groep krakers hun rechtszaak tegen de staat gewonnen!
De Kinderen van Mokum zijn al een paar jaar actief panden aan het kraken in de stad en roept als groep daarmee op tot aandacht voor de welbekende wantoestanden op de woningmarkt, die zeker voor de jongere generatie Amsterdammers steeds ontoegankelijker wordt.
Op 30 september 2018 kraakten zij het Zeeburgerpad 22, daarmee de 6e herkraak van ditzelfde gebouw, dat zij vanaf toen “het klokhuis” noemden.
De eigenaar, Appelbeheer bv, laat het pand al sinds 1990 herhaaldelijk langdurig leeg staan maar kreeg het ook nu weer voor elkaar het OM te overtuigen strafrechtelijk te ontruimen. Op 22 februari viel voor de zoveelste keer een ontruimingsaankondiging door de brievenbus van Zeeburgerpad 22. De klokhuisbewoners gingen de rechtszaak tegen de staat aan, hebben gepleit voor een volledig verbod op de voorgenomen ontruiming en de rechter heeft ze in het gelijk gesteld!!!

Oktober 2018 – Het Klokhuis, Zeeburgerpad 22 verse herkraakt

Er is dus nog hoop.. of zo…

de noodzaak voor kraken is overduidelijk nog steeds daar, misschien wel meer dan voorheen. Huisprijzen stijgen de pan uit en wachtlijsten voor betaalbare huurwoningen worden zo snel zo veel langer dat je letterlijk soms nooit aan de beurt gaat komen. Gentrificatie heeft ondertussen bijna elke buurt waar veel mensen met lage inkomens zitten te duur gemaakt voor haar bewoners, bijna elke leuke plek is omgetoverd tot plastic hipstertent en de stad biedt meer voorzieningen voor toeristen dan voor Amsterdammers. Enzovoorts, blablabla… we weten het onderhand allemaal wel. Maar gelukkig lijken meer mensen wakker te worden. Naast de negatieve aandacht die krakers kregen in de media, is er ook veel berichtgeving geweest over enkelingen die honderden panden bezitten en daarmee schaamteloos speculeren met een explosie van de woningmarkt als gevolg. Als kroonvoorbeeld wordt vooral Prins Bernhard Junior, neefje van de koning en gedreven zakenman, vaak genoemd. In een artikel uit de Volkskrant van 04-11-2017 werd een overzicht gepresenteerd van de grootste spelers op de Amsterdamse vastgoedmarkt. Hierin staat Bernhard met ‘slechts’ 102 panden lang niet bovenaan de lijst van veelbezitters. Naast namen als J.C.M. Veldhuijzen, met 512 panden, en J. Rappagne met 449 gebouwen, blijkt onze prins nog lang geen koning van de woningmarkt te zijn. Bedrijven als Liander Infra, met 2357 gebouwen, en Bouwinvest Dutch Institutional Residential Fund, met maar liefst 5401 woningen in bezit, concurreren met buitenlandse investeerders als het Amerikaanse Blackstone dat dit jaar nog voor 200 miljoen euro aan Nederlandse huurwoningen heeft gekocht. De gemiddelde prijzen voor een woning komen zo steeds hoger te liggen, en al roepen sommige politici op tot maatregelen om de markt beter te kunnen reguleren laat een daadwerkelijk adequate oplossing vanuit de politiek natuurlijk op zich wachten.

Satirische poster van Prins Bernhard Junior

Er wordt gesproken over een naderende bubbel op de huizenmarkt terwijl een daadwerkelijke woningcrisis zich al lang aan het afspelen is.
Er zijn zichtbaar steeds meer daklozen in de stad en alhoewel Halsema in haar brief zegt dat er nu eenmaal veel minder sprake is van leegstand staat er toch zeker nog zo’n 600.000m2 aan kantoorruimte leeg, met leegstandsbeheer posters achter het raam die aantonen dat daar nog best wat ongebruikte ruimte over is. Halsema zegt het beleid om niet voor leegstand te ontruimen in stand te houden maar heeft datzelfde beleid herhaaldelijk geschonden. Op de discotheek, die notabene werd herkraakt om haar op deze hypocrisie aan te spreken, hangen nu antikraakposters die haar leugen wederom zichtbaar maken en zelfs het ADM staat feitelijk gezien nog steeds leeg.
Ze laat zien liever met veroordeelde criminelen in zee te gaan dan met krakers of activisten om tafel te gaan zitten. En al waren deals als het ADM en de Lutkemeerpolder al langer geleden gesloten, het expliciet criminele karakter van deze affaires had meer dan genoeg reden kunnen zijn om de overeenkomsten te ontbinden of minstens af te houden tot nader onderzoek. Maar voor deze burgemeester en haar gemeentebestuur zijn gemaakte afspraken met criminelen kennelijk bindend, terwijl internationale verdragen voor mensenrechten en een reeds lang geldende Amsterdamse traditie van het beschermen van minderheden vrijblijvende opties zijn die achteloos weggewuifd kunnen worden.
Ze dreigt om de vreemdelingenpolitie in te zetten tegen We Are Here en met het schenden van juridische rechten van krakers in het algemeen, en deze groep in het bijzonder. We zullen waarschijnlijk te maken krijgen met feller politieoptreden en ook de hatelijke lastercampagnes vanuit het medialandschap zullen dit jaar hartelijk voort worden gezet.
In 2019 hebben we flinke stoten moeten incasseren en ook voor 2020 kunnen we verwachten dat de sterke arm weer ongenadig toe zal slaan. Wordt het geen tijd om terug te knokken?
De sociale woningstrijd waar we als krakers per definitie in betrokken zijn zal verharden, maar je kan niet claimen ergens voor te vechten als je bang bent klappen te vangen. Ik wil hier niet per se oproepen om stok en stenen in de hand te nemen en de straat op te gaan om letterlijk te strijden tegen het gezag, maar we zullen ons moeten bewapenen tegen een groeiende collectieve dreiging.
Zorg dat je op de hoogte blijft van de alsmaar veranderende spelregels. Informeer jezelf maar vooral ook elkaar over de problemen waar we mee te maken krijgen en de mogelijkheden die zijn bedacht om hiermee om te gaan. Het delen van praktische en juridische kennis en een open houding tegenover afwijkende ideeën, alternatieve strategieën en creatieve plannen is essentieel voor een beweging die soms behoorlijk vast dreigt te zitten. Er is geen ruimte voor elitair kliekjes-gedrag waarbij we ons beter kunnen voelen dan de rest van de wereld omdat wij wel begrijpen wat er allemaal mis mee is. We moeten uitreiken naar al die individuen en groepen die zich inzetten voor een betere stad en de onderlinge verschillen niet zien als uitsluitende factoren maar mogelijke aanvullingen in een strijd die op vele sociaal-maatschappelijke lagen gestreden zal moeten worden. Een ieder die gelijkgestemde gedachten heeft over rechtvaardigheid en een socialere wereld is een mogelijke bondgenoot, en daar hebben we nooit genoeg van. Het zit overal vol met gedupeerde huurders, dakloze studenten, jonge klimaatactivisten, sociale gelijkheidsstrijders, anti-racisme radicalen, boze binnenstadbewoners of “gewoon mensen die kraakfeestjes altijd zo veel gezelliger vinden dan de Paradiso ofzo” en die hebben allemaal een plek nodig om te kunnen klagen over hoe het allemaal steeds slechter wordt.
Dus laten we met elkaar op zoek blijven gaan naar ongebruikte ruimtes om daar niet alleen te wonen maar ook een plek te bieden waar we gezamenlijk na kunnen denken over hoe een betere wereld eruit kan zien en dit daar direct in de praktijk brengen.
Of, je weet wel.. Laten we Kraken!

(Deze tekst is naar de redactie van de Jakra 2019 gestuurd. Sommige van de hierboven gepubliceerde foto’s zijn van Hans.)
(Andere belangrijke, waardevolle publicatie in 2019: Architecture of Appropriation. On Squatting as Spatial Practice)

Een paar kraakpanden in Nederland: https://radar.squat.net/nl/groups/country/NL/squated/squat
Groepen (sociaal centrum, collectief, kraakpand) in Nederland: https://radar.squat.net/nl/groups/country/NL
Evenementen in Nederland: https://radar.squat.net/nl/events/country/NL

bron: Joe’s Garage: https://joesgarage.nl/archives/15181