“Tijd dat gemeente zich van goede kant laat zien”
Bij Op de Valreep is de participatiemaatschappij in volle werking te aanschouwen. Buurtbewoners die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf, elkaar en de omgeving. De gemeente zou dit soort initiatieven moeten omarmen, schrijft Emma Goudmans.
‘Een manier van werken waarbij de overheid en de burgers in contact treden met elkaar om inzichten, ervaringen, wensen en belangen uit te wisselen. Dit om samen te werken aan zowel beleidsvorming als aan beleidsuitvoering.’ Dit is één van de vele, prachtig klinkende defenities van het magische woord burgerparticipatie. Zoals bij de meeste ideeën omtrent politiek en burgers is de theorie mooier dan de realiteit. Zelden krijgen burgers de toestemming, of zelfs maar de kans om een idee te verwerkelijken.
Of een plan afgewezen is, of de initiator bij voorbaat ontmoedigd door de bureaucratische molen; van de ware burgerparticipatie ziet men weinig terug. Behalve in Amsterdam-Oost, waar buurtbewoners en jongeren het heft in handen hebben genomen. Na veel afwijzingen van ingediende plannen hebben zij in 2011 het leegstaande dierenasiel aan de Polderweg gekraakt en daarna omgetoverd tot het bruisende buurthuis Op de Valreep. Filmavonden, muziekavonden, cursussen, buurtmoestuintjes: een zo divers programma vind je bijna nergens anders. De toegang is altijd gratis, vrijwilligers runnen het centrum, iedereen is welkom, voor hulp of input.
Aangeharkte buurt
Dit is de participatiesamenleving waar onze koning vorig jaar over sprak in de troonrede. Het elitaire grand café dat ze er willen plaatsen, heeft niet zo veel met de participatiesamenleving te maken, maar uiteraard levert dat geld op, en een aangeharkte buurt. Laten we even beter kijken naar de participatiesamenleving. ‘Een participatiesamenleving is een samenleving waarin iedereen die dat kan verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving, waarbij de (landelijke) overheid geen of slechts een faciliterende rol speelt.’ Wederom klinkt het prachtig en zou het prachtig kunnen zijn.
Neem eens een kijkje Op de Valreep. Daar kunt u de participatiemaatschappij in volle werking aanschouwen. Buurtbewoners die verantwoordelijkheid nemen voor zichzelf, elkaar, de omgeving. Dat is een goed begin! Jammer dat die overheid geen non-existente of faciliterende rol speelt in dit verhaal. Met driehonderd mensen inspreken tijdens de gemeenteraadsvergadering, met duizend mensen demonstreren in de stad, rechtszaken voeren, petities en andere pogingen tot legalisatie mochten niet baten. En toch wordt openlijk toegegeven waarom Op de Valreep nog niet wordt ontruimd; de publieke verontwaardiging zou te groot zijn. Het is nu eenmaal te leuk daar.
Yuppententen
Maar het grand café moet en zal er komen! Ook als de gemeente keer op keer geldinjecties moet geven aan het Oostpoortproject dat steeds bijna failliet gaat. Ook als beloftes en deadlines steeds niet waargemaakt worden. Ook als er al genoeg andere yuppententen in de stad zijn. Op de Valreep draait zonder subsidie. Op de Valreep draait überhaupt niet om geld. Op de Valreep draait dankzij participatie.
Op de Valreep wordt niet gefaciliteerd door de overheid, maar continu in de weg gezeten door de overheid, tot op het punt dat het er binnenkort niet meer is en de oma’s uit de buurt nergens meer een gratis groentetuintje kunnen krijgen. Het wordt tijd dat de gemeente zich van haar goede kant laat zien nu vrijwel niemand nog vertrouwen heeft in de politiek.
Participatiesamenleving klinkt zo mooi, net als burgerparticipatie. De bittere bijsmaak van ongeloof, wantrouwen, en achterdocht is niet de schuld van de participators, maar van de politiek. Maak van het woord van het jaar niet nog een loze kreet.
(Door: Emma Goudmans)
