Vandaag hebben wij zelfstandig het pand aan de Voorstraat 36 in gebruik genomen. Redenen daarvoor zijn de afnemende mogelijkheden tot het verkrijgen van een betaalbare woning (grotendeels veroorzaakt door de afbraak van sociale woningbouw), de toenemende onderdrukking van iedere vorm van zelfbeschikking en alternatieve sociale organisatie (zoals wederom blijkt uit de recente ontruiming van de Valreep in Amsterdam), en onze onvrede met de toepassing en uitvoering van de Wet Kraken en Leegstand die op 1 oktober 2010 in werking is getreden. Vandaag nadert het vier jaar na zijn implementatie, en zoals uitgedrukt in artikel VIA van de Wet Kraken en Leegstand [1], zal deze hierom binnenkort toe zijn aan evaluatie. Aangezien wij van mening zijn dat de doeltreffendheid van deze wet in de praktijk zeer discutabel is en de effecten totaal niet zijn beoogde doel benaderen, willen wij duidelijk onze stem laten horen; tegen leegstand doet de gemeente niets, wij wel.
Achtergrond pand Voorstraat 36
Het pand aan de Voorstraat 36 werd tot 2011 gebruikt door het callcenter Leenart & Heemskerk. Dit callcenter ging in 2011 failliet na het uitkomen van grootschalige fraude samen met kpn. [2] De eigenaar van het pand is NOX west b.v, een dochteronderneming van Blaustein CS. [3] Volgens de website belegingspanden.nl loopt er nog een dubieus huurcontract met L&H tot 31 december 2015. [4]
Over het bedrijf NOX west bv is weinig te vinden, het zou een “Informatie & communicatie” bedrijf zijn.[5] Erg raar dat een informatie en communicatie bedrijf geen website heeft, het lijkt erop dat het pand indirect dus gewoon van de moedermaatschappij Blaustein is. Blaustein is een groot juridisch bedrijf wat is gespecialiseerd in vastgoed, belastingen en verzekeringen. Speculeren met panden lijkt goed in het straatje te passen van een dergelijk bedrijf.
Afgelopen maandag werd nogmaals bevestigd dat het kraak gedeelte van de wet wel actief word gehandhaafd, maar het leegdstands gedeelte niet. Een groep mensen proberen het pand een nieuwe bestemming te geven, maar werden hierin belemmerd door de politie.[6]
Wet Kraken en Leegstand
Op 1 oktober 2010 is de Wet Kraken en Leegstand in werking gesteld. Zoals ook uit zijn naam af te lijden valt, had deze wet bij invoering een duidelijk tweeledig doel; namelijk zowel het terugdringen van kraken alsmede het terugdringen van leegstand. De integratie van deze twee onderwerpen is niet geheel buitengewoon, aangezien kraken en leegstand onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Zoals ook benadrukt door RIGO Research en Advies BV in hun evaluatie van de wet 1 jaar na invoering (uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van BZK/WBI): “De redenering [achter de wet] is dat een strengere aanpak van leegstand de mogelijkheid tot kraken verkleint. Tegelijkertijd moet voorkomen worden dat een strengere aanpak van kraken onbedoeld leidt tot meer leegstand.” [7]
Het onderdeel van de wet dat betrekking heeft tot kraken houdt in dat het wederrechtelijk vertoeven in een pand illegaal is verklaard. De maximum celstraf is 2 jaar. Hoewel de eigenaar van een gekraakt pand zelf aangifte moet doet bij de politie, is het vervolgens aan hen (de Staat) om te beslissen of er tot ontruiming overgegaan moet worden. Wanneer duidelijk is dat blijvende leegstand het gevolg zou zijn een dergelijke actie, zouden in theorie de krakers niet ontruimd moeten worden. Ondanks het feit dat de claims en argumenten van pandeigenaren met betrekking tot toekomstig gebruik van het pand doorgaans weinig onderbouwing bevatten en niet in de praktijk worden gebracht, besluit de politie toch vaak om tot ontruiming over te gaan.
Het tweede onderdeel van de wet zou leegstand tegen moeten gaan. Aangezien leegstand beschouwd wordt als een maatschappelijk probleem, is dit onderdeel van de wet bedoeld om gemeenten een ‘aanvullend instrumentarium’ aan te reiken dat kan worden gebruikt om de leegstand van niet-woonruimte tegen te gaan . Feitelijk geeft het gemeenten de mogelijkheid (maar niet de verplichting) om een zogenaamde leegstandsverordening vast te stellen, wat onder andere kan inhouden: 1) Een meldingsplicht leegstand kantoorpanden en winkelruimte, die eigenaren verplicht de leegstand van bepaalde gebouwen te melden. 2) Leegstandoverleg onder regie van de gemeente met de eigenaar en eventuele belanghebbende partijen , en 3) een verplichtende voordracht, waarmee gemeenten gebruikers voor het leegstaande gebouw kunnen voordragen aan de eigenaar. [8] In de praktijk zijn er zeer weinig gemeenten die dit onderdeel van de wet überhaupt toegepast hebben, terwijl de twee voornaamste gemeentes die besloten deze wet wel te hanteren – Tilburg en Amsterdam – zich kritisch over zijn effectiviteit hebben uitgelaten.
Evaluatie van de wet
Vandaag – 22 juni 2014 – is er bijna vier jaar verstreken sinds het in werking treden van deze wet. Zoals al eerder benadrukt, blijkt, in tegenstelling tot zijn oorspronkelijke doelstelling – namelijk de aanpak van kraken en leegstand – dat in de praktijk deze wet vooral wordt toegepast met betrekking tot de aanpak van kraken, terwijl de reductie van leegstand totaal achterwege wordt gelaten.
Waar in 2007 minimaal ca. 4.500.000 vierkante meter bedrijfsruimte leegstond, becijferde DTZ Zadelhoff in 2012 de leegstaande bedrijfsruimte op 6.975.000 vierkante meter (14%), en concludeerden zij eind 2013 dat de leegstandsontwikkeling een voortzettende sterkere groei laat zien dan het aanbod. De meest recente cijfers laten zien dat 15,7 % van de Nederlandse kantorenvoorraad leegstaat, wat neerkomt op 7.754.000 m2. [9]
De tekortschieting van de Wet Kraken en Leegstand is recentelijk ook benadrukt door Amsterdamse wethouders Freek Ossel (wonen) en Maarten van Poelgeest (ruimtelijke ordening), in een brief naar minister Stef Blok (Wonen, VVD). Vanuit de gemeente Tilburg is vergelijkbare kritiek geuit.[10] Hoewel bovengenoemd commentaar ongetwijfeld ook zal blijken uit de komende wetsevaluatie, is het onzeker in hoeverre dit in de praktijk ook een verandering teweeg zal brengen.
Toekomst perspectief
Wij willen en kunnen niet wachten op langzame wetsveranderingen waarvan nog maar te zien is of ze daadwerkelijk iets veranderen. Daarbij vinden wij dat er te weinig wordt gedaan aan het aanbod van betaalbare woonruimte en binnen het schaarse aanbod is de vrijheid voor kunstzinnige, muzikale en/of politieke initiatieven in het gebruik van een ruimte vaak zeer beperkt. Zolang de gemeente huisjesmelkers, speculanten en woningbouw-coöperaties de hand boven het hoofd houdt en bijdraagt aan de afbraak sociale woningbouw, aarzelen wij niet om zelfstandig initiatief te nemen.
[1] Artikel VIA, Wet Kraken en Leegstand, “Onze Minister van Justitie zendt in overeenstemming met Onze Minister voor Wonen, Wijken en Integratie binnen vijf jaar na de inwerkingtreding van deze wet aan de Staten-Generaal een verslag over de doeltreffendheid en de effecten van deze wet in de praktijk.” http://wetten.overheid.nl/BWBR0028053/geldigheidsdatum_20-06-2014
[2] http://www.callcentermakelaar.nl/ccm/fs3_site.nsf/htmlViewDocuments/04EE…, en http://leenartheemskerk.blogspot.ro/2010/08/leenart-heemskerk-fraude-in….
[3] http://drimble.nl/bedrijf/amersfoort/4824601/blaustein-cs-bv.html
[4] http://www.beleggingspanden.nl/dynamic/panden/990/Utrecht.html
[5] http://drimble.nl/bedrijf/amersfoort/3295559/nox-west-bv.html
[6] https://www.indymedia.nl/node/23537
[7] “Een jaar Wet Kraken en Leegstand,” 24-3-2012, Rapport: http://www.rigo.nl/nl-NL/Publicaties/Publicatie/_p/itemid/2616/E-n-jaar-…
[8] Zie “Een jaar Wet Kraken en Leegstand,” 24-3-2012, Rapport: http://www.rigo.nl/nl-NL/Publicaties/Publicatie/_p/itemid/2616/E-n-jaar-…, en “Nederland Compleet: Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt,” januari 2014, www.dtz.nl/media/246831/nederland%20compleet%20januari%202014.pdf
[9] Zie “Een jaar Wet Kraken en Leegstand,” 24-3-2012, Rapport: http://www.rigo.nl/nl-NL/Publicaties/Publicatie/_p/itemid/2616/E-n-jaar-…, en “Nederland Compleet: Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt,” januari 2014, www.dtz.nl/media/246831/nederland%20compleet%20januari%202014.pdf
[10] “Wethouders: aanpak van kraken en leegstand schiet tekort,” 14 maart 2014, http://www.nrc.nl/nieuws/2014/03/14/wethouders-aanpak-van-kraken-en-leeg…
