Beste Buurtbewoner,
Oostpoort, de zandbak in uw achtertuin, heeft de gemeente inmiddels al tientallen miljoenen euro’s gekost. Daar betaalt u ook aan mee. We schreven er ook eerder over, maar gezien de recente ontwikkelingen vonden we het tijd voor een nieuw artikel, met een beetje achtergrond.
Oostpoort, het gebied tussen Watergraafsmeer, de Indische buurt, Tuinwijck en de Linnaeusstraat, is als voormalig terrein van de Oostergasfabriek grondig gesaneerd om als compleet nieuwe wijk te herrijzen. De Gemeente wil graag woningen laten bouwen op deze locatie.
Zij kan de grond dan in erfpacht uitgeven, haar investeringen terugverdienen en weer meer burgers huisvesten. Omdat het bouwen van woningen geen directe taak van de gemeente is gaat zij de markt op, op zoek naar een ontwikkelaar die wilt bouwen. Die “markt” vond in dit geval plaats in Cannes, in mei 2005. Onder het genot van een droge witte wijn werd een prachtig plan op tafel gelegd, waar men, zo in het zonnetje, alleen maar enthousiast van kon worden. Een grote partij stond klaar om in rap tempo een prachtwijk te bouwen. Met straatnamen als Avalon en het Hof van Eden op een absolute toplocatie in Amsterdam, dat moest toch lukken. Dat dachten de ambtenaren bij de gemeente dus ook en sloten een overeenkomst met OCP (Ymere, Stadgenoot, Bouwfonds).
Maar dat was 2005. Al snel werd duidelijk dat de overeenkomst vooral voordelig uitpakte voor OCP. Na twee verloren rechtszaken had de gemeente inmiddels miljoenen euro’s geinvesteerd maar nog geen woning gezien. De crisis sloeg toe, en daarbij kreeg het stadsdeel MuzyQ van OCP in de maag gesplitst. Nadat toenmalig minister van der Laan met extra subsidie van het Rijk over de brug kwam werd er in één gedeelte van Oostpoort wel gestart met bouwen, maar de vooruitzichten stemden somber.
De ambtenaren en bestuurders van stadsdeel Oost probeerden er onder deze omstandigheden het beste er van te maken, en zij hoopten toch vooral dat het uiteindelijk helemaal goed zou komen met het mooie plan. Maar OCP was aan geen planning gebonden en mocht gaan bouwen wanneer zij daar zin in hadden. En de markt lag even niet lekker. “Weet je, die wijk die ik je beloofd heb? Die bouw ik later wel. Half.”
Nu lag natuurlijk niet íedereen cónstant te slapen en dus hadden een paar wakkere buurtbewoners het laatste bruikbare stukje op deze grijze speculatiewoestijn, een voormalig dierenasiel in een verwaarloosd monument, gekraakt en opengesteld voor de buurt. Een van de onderdelen uit het originele plan. Zij zorgden er voor dat de gemeente wakker geschud werd toen 300 buurtbewoners naar de commissie wonen kwamen toen zij hoorden dat het enige nuttige stukje in die hele zandbak plaats zou moeten maken voor het OCP dat de gemeente al die tijd dwars had gezeten. Eindelijk gebeurde er iets waar buurtbewoners wat aan hadden. Echte ontwikkeling door mensen die hun handen uit de mouwen staken.
Onder dat toeziend oog, en dat van de pers, probeerde de gemeente er toch maar weer het beste van te maken en liet de Valreep voorlopig zitten (al dan niet van harte), en ging nog eens praten met OCP over wanneer ze die woningen nou eens zouden krijgen. In oktober bleek dat OCP en de gemeente een nieuwe overeenkomst hadden getekend. OCP zou “zich houden aan duidelijke termijnen voor zijn beslissing over afname van grond”. OCP mocht dus niet meer oneindig wachten met het bouwen van woningen. De Gemeente zou het dan aan een andere ontwikkelaar mogen aanbieden. Een glimp van marktwerking werd zowaar zichtbaar.
Maar vier maanden nadat OCP en gemeente victorie kraaiden blijkt dat de bijl alweer aan de wortel van die overeenkomst is gezet. Opnieuw heeft uitstel plaatsgevonden en OCP mag alsnog delen van het gebied ontwikkelen in plaats van alles in één geheel. Wéér gaat het stadsdeel grotere risico’s dragen dan eerder was afgesproken, doordat OCP in de nieuwe afspraken wordt toegestaan om (de mooiste) delen van Oostpoort te ontwikkelen en de delen met meer risico’s over te laten aan de Gemeente.
In de nieuwe overeenkomst (februari 2013) wordt uitvoerig gesproken over het nut van fasering (voor OCP) en het leren van lessen uit het verleden. De enige echte les is echter dit: OCP belooft en eist veel maar doet niks. Dit is de derde keer dat de planning is aangepast en OCP blijft de Gemeente aan het lijntje houden. Ondertussen zijn de vrijwilligers van de Valreep wèl begonnen met het ontwikkelen van het voormalig Dierenasiel. Ondanks dat de Gemeente weigert voorzieningen te geven, is er een bloeiend buurtcentrum ontstaan. De vrijwilligers zijn bereid het pand aan te kopen en meer te betalen dan OCP zou doen. De Gemeente staat voor een keus: doorgaan met een falende ontwikkelaar die keer op keer beloftes breekt en intussen miljoenen aan subsidie heeft opgestreken of kiezen voor een initiatief voor en door de buurt dat direct wil gaan ontwikkelen. Helaas blijkt die keuze niet zo makkelijk te maken voor de Gemeente die ondanks alle blauwtjes nog steeds verliefd lijkt op de ontwikkelaars en hun luchtkastelen.
Daarom gaan we de komende tijd campagne voeren. U kunt op de Valreep uw handtekening zetten (geen online petitie). U kunt Thijs Reuten of Erik van der Putten vragen hoe het zit (cc devalreep [at] gmail [dot] com). Of bent u misschien benieuwd naar ons plan? Wij zijn keihard bezig om iets moois van dit stukje Amsterdam te maken. Doet u mee?
