Sinds twee weken is het Fort Beneden Lent gekraakt. Een vijftal jonge woningzoekenden hebben hun intrede genomen in het leegstaande fort. Het fort stond sinds 2015 leeg, al woonden er bij tijd en wijlen wel antikraakbewoners. De laatste antikraak vertrok in oktober 2018, toen door lage waterstand de slotgracht droog was gevallen. De burgemeester vreesde dat mensen door de droge gracht zouden lopen op zoek naar oorlog souvenirs en daarbij op granaten konden stuiten.
De nieuwe bewoners laten weten dat zij niet bang zijn voor explosieven. Het fort is immers sinds de Tweede Wereldoorlog bewoond geweest door verschillende families. Toen het fort na de oorlog haar functie verloor, vertrok het gezin van de opzichter in 1963. Na jaren leegstand werd het fort in 1971 door vier jongeren uit Nijmegen gekraakt. In een verslag van de Gelderlander (11 december 1971) ontvouwen zij hun plannen: “op het fort komt een self supporting systeem”. De krakers gaan met Staatsbosbeheer, eigenaar van het fort, om de tafel en tekenen een erfpachtcontract geldig tot 2020. Door de jaren heen bouwden zij nieuwe vleugels aan de officierswoning. Het erf binnen de vestingwal werd met veel liefde omgetoverd tot een oase van rust vol bloemenstruiken, fruit- en notenbomen. Er werden kinderen geboren die er opgroeiden en op warme dagen zwommen in de slotgracht. Runderen en schapen liepen rond op de oevers en op de vestingwal. Overal bruiste het leven en het fort pronkte in glorie. Uiteindelijk besluiten de erfpachters vroegtijdig hun contract te verbreken en verlaten in 2015 het fort.
Bijna vier jaar later kraken nieuwe bewoners het fort in de geest van de eerste groep krakers: self supporting, met zonnepanelen op de vestingwal, een moestuin, beheer van de vele fruit- en notenbomen. En eetavondjes, akoestische muziek, en filmvertoningen. De bewoners proberen in contact te komen met Staatsbosbeheer om duidelijke afspraken te maken voor een (tijdelijke) toekomst. Zij zijn van plan als goede huisvaders en -moeders voor het fort te zorgen en de poorten te openen voor dagjesmensen en geïnteresseerden.
Stichting Fort Beneden Lent laat weten sympathie te hebben voor de krakers. De Stichting is vanaf 2015 actief om een toekomstige invulling te realiseren. De energie van de nieuwe bewoners samen met de kennis van Stichting Fort Beneden Lent maken een enthousiaste groep. Beide met hart voor het fort en de natuur er omheen. Samen gaan zij voor een sociale (tijdelijke) herontwikkeling van het fort, waarbij de historische waarden en de flora en fauna beschermd blijven. En door bewoning en onderhoud blijft het woonhuis gered van verval.
Bureaucratie en ondoorzichtige ontwikkelingen op beleidsniveau maken de kraak van het fort een ultieme daad van participatie vanuit de samenleving. Na jarenlange leegstand gaat de staat van de bunker en de officierswoning zienderogen achteruit. Volgens Stichting Fort Beneden Lent is het de taak van Staatsbosbeheer om te zorgen dat dit rijksmonument niet verder verloedert. Het fort en de gebouwen hebben samen de status van rijksmonument. Echter is er na vertrek van de erfpachters niets gedaan aan consolidatie, laat staan restauratie. Het vermoeden ontstaat dat er doelbewust wordt ingezet op verval, zodat het rijksmonument uiteindelijk gesloopt mag worden. Mogelijk wordt herontwikkeling van het fort op die manier financieel aantrekkelijker, omdat nieuwbouw ook nieuwe mogelijkheden voor ondernemers biedt. De Stichting vreest daarmee voor nog een ‘wijnfort’ en zet zich samen met de nieuwe bewoners in om van Fort Beneden Lent een ‘wijkfort’ te maken. Uit de toekomstvisie van de Stichting: “een stadstuin als ontmoetingsplek met aandacht voor groen en divers kleinschalig cultureel aanbod in samenwerking met lokale scholen, verenigingen en initiatieven. Voor recreanten en toekomstige bewoners van nieuwbouwwijk Hof van Holland.”
Staatsbosbeheer heeft tot dusver nog niet gereageerd op pogingen vanuit de nieuwe bewoners om in gesprek te gaan. Wel heeft Staatsbosbeheer aangifte gedaan tegen de krakers. Op hun beurt hebben de krakers een kort geding aangespannen om hun woonrecht te verdedigen en op te komen voor het fort. Op 5 april is de zitting. Dankzij de groep nieuwe bewoners wordt het fort, het woonhuis en de tuin weer dagelijks beheerd en onderhouden. De krakers en Stichting Fort Beneden Lent hopen dat de nieuwe bewoners op het fort mogen blijven, totdat Staatsbosbeheer eindelijk met echte plannen komt. Dit kan nog jaren duren, gezien het tempo waarop de bureaucratie rondom de herontwikkeling van het fort voortkruipt.
Een paar kraakpanden in Nederland: https://radar.squat.net/nl/groups/country/NL/type/squat
Groepen (sociaal centrum, collectief, kraakpand) in Nederland: https://radar.squat.net/nl/groups/country/NL
Evenementen in Nederland: https://radar.squat.net/nl/events/country/NL
